Egypte wordt meestal aangeduid als de oorsprong van gerezen brood. De eerste broden werden gemaakt door spontane fermentatie, net zoals bij het eerste bier. Het bewust gebruiken van zogenaamde 'starters', gist, zuurdesem of bier, kwam later. Archeologisch is aangetoond dat brood ouder is dan de landbouw.
Hoe ontstond brood zoals we het nu kennen? Per toeval. Zo was het in het oude Egypte – zo'n 2500 jaar voor Christus – de taak van de slaven om iedere dag vers brood te bakken. Op een dag mengde een slaaf een restje deeg van de dag ervoor met het nieuwe deeg.
Dus, wat is brood? Eigenlijk is het een pasta van bloem en water, gekookt over of omringd door hitte. Volgens de geschiedenis werd het eerste brood gemaakt in of rond 8000 v.Chr. in het Midden-Oosten, met name Egypte .
Waarschijnlijk zijn de oude Egyptenaren ongeveer de eersten die echt goed werden in bakken. De taarten van toen zagen er wel heel anders uit dan onze taarten. Het waren eigenlijk een soort ronde koeken – eetbare bakjes van haver, tarwe, rogge die ze bakten en vulden met honing.
Brood, en al zijn velen vormen, is 's werelds meest geconsumeerde voedsel. Het is een belangrijke bron van koolhydraten en is daarnaast ook nog eens compact. Brood is daarom ook al duizenden jaren een belangrijk deel van ons dieet. Recente onderzoeken suggereren dat de mens al 30.000 jaar geleden brood bakten!
Onze prehistorische voorouders aten vroeger veel groenten en fruit, noten en zaden en vlees en vis. Dit 'oervoer' was rijk aan eiwitten en vezels en bevatte amper koolhydraten en verzadigde vetten. Het voedsel was puur en onbewerkt en volgens wetenschappers aten onze voorouders erg gezond.
Naast brood en pap aten mensen in de middeleeuwen veel bonen en peulvruchten. Van melk maakten ze de 'luxeproducten' boter en kaas. Om eten langer te bewaren, werd het gedroogd, gerookt, gezouten, gezoet, bewaard onder vet of werd er zuur en zwavel aan toegevoegd.
Weetjes over friet om mee uit te pakken
Eind 17de eeuw, in de Maasstreek tussen Dinant en Luik, hadden mensen de gewoonte kleine visjes te vangen en te frituren. Toen eind 18de eeuw de Maas een keertje dichtgevroren was, vervingen ze de vis door staafjes aardappel: ziedaar de uitvinding van de friet.
De eerste geschreven bronnen die pannenkoeken vermelden, komen uit het oude Griekenland, waar dichters als Cratinus en Magnes in de 5e eeuw v. Chr. gewag maken van het platte baksel. 'Toen kwamen er dampende hete koeken, rechtstreeks uit het vuur, en hij sneed ze uit en gaf elke man zijn deel.
Aboriginals waren dus de eerste bakkers op aarde, veruit. En ik vond dat best goed. Het jaar daarop werd er in het Noordelijk Territorium bij Kakadu een oude maalsteen gevonden en het zetmeel in die maalsteen was 65.000 jaar oud.
De vroegst bekende verslagen van gistgerezen brood komen uit het oude Egypte in 1300-1500 v.Chr. (Samuel, 1996; Sicard en Legras, 2011) en China in 500-300 v.Chr. (Shevchenko et al., 2014). Het is echter waarschijnlijk dat georganiseerde afhankelijkheid van organismen voor fermentatie veel ouder is.
De bekende 'pop-up' broodrooster, die automatisch de broodjes uit de rooster gooit, werd in 1919 door Charles Strite uitgevonden.
In Europa was tijdens de Middeleeuwen zowel gezuurd als ongezuurd brood populair. Ongezuurd brood was brood dat niet mocht rijzen. Het had een vlak uiterlijk en werd vaak gebruikt als een plank of bord tijdens de maaltijden. Gezuurd brood werd geproduceerd wanneer brooddeeg mocht rijzen en verhit in een oven.
Brood is een oeroud woord, dat in diverse talen opduikt, steeds met een iets andere klank. Mogelijks is het woord verwant aan het Griekse woord 'bruton'. Dat is de naam van een gegiste drank uit gerst.
Veel geleerden geloven dat de Egyptenaren de eersten waren die zuurdesembrood maakten door water met bloem te mengen, het te laten gisten en in volume te laten toenemen voordat het met vers deeg werd gebakken, wat resulteerde in een zacht, luchtig brood (2), volgens hiërogliefen en analyses van brood uit die tijd (3).
De volkoren boterham is niet alleen de populairste broodsoort, 38% van de Nederlanders geeft in het onderzoek zelfs aan in de afgelopen week een volkoren boterham te hebben gegeten.
Het woord wordt ook wel gebruikt als scheldwoord. Iemand die niet goed presteert (in werk of anderszins) wordt soms voor pannenkoek uitgemaakt. In enkele gemeentes heeft dit ertoe geleid dat het woord deel uitmaakt van de lijst van verboden woorden om gezagsdragers mee aan te spreken.
Deze lekkernij is niet weg te denken uit de Nederlandse cultuur. Maar zo Hollands zijn pannenkoeken eigenlijk niet. Het recept voor de pannenkoek, komt oorspronkelijk niet uit Nederland, maar uit China!
Poffertjes zijn in eerste instantie ontwikkeld door Franse kloosterbroeders tijdens de Franse Revolutie. Napoleon legde beslag op bijna al het meel om zijn leger te voeden, waardoor er een tekort ontstond om hosties voor de kerk te maken.
Het gerecht heette vroeger patates frites. Dit was te lang en dus besloten ze het af te korten." "Het betekent dus letterlijk vertaald aardappel gefrituurd." Je ziet het waarschijnlijk al aan de naam, maar de oorsprong van het woord 'patates frites' ligt in de Franse en Vlaamse taal.
Van origine is de aardappel een plant die niet afkomstig is uit Europa. De geschiedenis van de aardappel speelt zich namelijk vooral af in Zuid-Amerika. Door de Spanjaarden is dit voedingsmiddel in de 16e eeuw mee teruggenomen naar Europa. De allereerste keer is waarschijnlijk in 1536 geweest, vanuit Peru of Chili.
In 1853 bakte de Amerikaanse kok George Crum bij toeval de allereerste chips in het Moon's Lake House Hotel in Saratoga Springs (in de staat New York). Een moeilijke klant bleef de gebakken aardappelen terug sturen naar de keuken omdat ze te dik waren.
Er werd water gedronken, maar vaak werd het vermengd met bier of wijn. Een ander populair drankje was water met honing, en dat werd vaak een tijdje weggezet om te gisten, zodat er alcohol in kwam. Middeleeuwse mensen dronken ongetwijfeld liever bier of wijn dan water.
Door het gebrek aan riolering en goede hygiëne konden bacteriën zich explosief vermenigvuldigen, en in de krappe huizen en smalle straten werden mens en dier gemakkelijk besmet. Dat had als resultaat dat veel mensen stierven aan ziekten als dysenterie, lepra en tuberculose.
Eten & Drinken in het Middeleeuwse Dorp
Alle klassen dronken gewoonlijk ale of bier . Melk was ook verkrijgbaar, maar meestal gereserveerd voor jongere mensen. Wijn werd geïmporteerd uit Frankrijk en Italië voor degenen met geld. Hoe rijker je was, hoe beter je at.