Wortelen kiemen vaak een stuk trager dan andere gewassen: het kan één tot twee weken duren voordat je de kiembladeren kunt waarnemen. Na een week of drie is het – indien nodig – verstandig om het gewas uit te dunnen (het teveel aan opgekomen plantjes verwijderen door de plantjes aan het loof uit de grond te trekken).
Worteltjes kiemen heel langzaam, het kan wel 3 of 4 weken duren. En dan is het zand waar je de zaden mee hebt afgedekt heel handig, want zo kun je goed zien waar de zaailingen boven de grond moeten komen.
Het beste kun je de wortels zo lang mogelijk in de grond laten, totdat je ze echt gaat gebruiken. In de grond blijven ze het langste vers.
Wanneer wortels planten
Het duurt ongeveer 12 weken om te rijpen. Hoofdgewassen worden vanaf het late voorjaar gezaaid en hebben ongeveer 16 weken nodig om te rijpen. Deze worden in de nazomer en herfst geoogst. Korte wortels zijn minder kieskeurig dan lange wortels.
Wortels kun je binnen en onder glas vrijwel het gehele jaar door kweken in vermiculiet.
Laat twee of drie kleine wortelzaadjes in elk kuiltje vallen, bedek ze lichtjes met aarde en besproei ze met water om de zaadjes niet te verplaatsen. Het ontkiemen kan tot drie weken duren, maar ik ontdekte dat als ik de zaadjes in hun minikasje hield en ze onder een kweeklamp zette , ze in slechts zes dagen ontkiemden.
De wortel – de naam zegt het eigenlijk al - zit onder de grond. Een wortel is dus echt een wortel van een plant, en die bevat geen zaadjes. Boven de grond heeft de wortelplant bloemetjes. In die bloemetjes zijn de zaadjes van de wortelplant te vinden.
Controleer op rooting
Wortelen zal over het algemeen in 3-4 weken plaatsvinden, maar sommige planten hebben er langer over. Wanneer de wortels 1-2 inch of langer zijn, is de stek klaar om te worden verpot.
Geef je nieuwe plant stekken wel voldoende tijd om aan te slaan. Het kan soms wel tot 6 weken duren voordat je stekje een teken van nieuwe wortels vertoont. Soms komt het voor dat je nieuwe plant stekken niet aanslaan.
Vanaf februari kunt u zaaien in de kas en vanaf april kunt u de wortels zaaien in de tuin. Zaai in grote hoeveelheden en dun de planten uit naarmate ze groeien. Als u ruimte hebt voor een paar rijen, kies dan een standaardtype zomerwortel.
Zaai in vollegrond in rijtjes, op een diepte van 1-2 mm. Houd tussen de rijen een afstand van 15-20 cm. Druk de grond na het zaaien voorzichtig aan met voet of rol, om de grond goed aan te laten sluiten met de ondergrond. De jonge plantjes zullen zo minder snel uitdrogen.
Van de onderkant van een wortel kunnen we helaas geen nieuwe wortels maken. Wel kunnen we het groen van de wortel opnieuw laten groeien. De loof van een wortel kun je weer gebruiken in salades, pasta's of soepen. Snij het kontje van een wortel af en leg deze in een pot met aarde of een schaaltje water.
Hoe langer je de wortels laat staan, hoe dikker ze worden. Ze worden 15 – 20 cm lang en zijn daarom ook ideaal voor in een moestuinbak of een pot (minimaal 20 cm diep).
Bewaar bij kamertemperatuur. Sommige zaden kiemen snel, bv koolsoorten, tuinkers en sla hebben er maar een paar dagen voor nodig. Andere soorten doen er 3 – 4 weken over. Van de meeste moestuingewassen weet je na één à twee weken wel of er nog wat gaat gebeuren.
Er zijn twee soorten wortelen: zomerwortelen en winterpeen. Zomerwortelen zaaien doe je vanaf het voorjaar en die zijn na ongeveer tien weken klaar om te oogsten. De winterpenen zaai je vanaf eind voorjaar en die kun je na ongeveer veertien tot zestien weken oogsten.
Het is belangrijk dat de bodem constant vochtig is. Vooral de eerste weken na het zaaien mogen de wortelzaden niet uitdrogen, anders kunnen ze niet goed ontkiemen. Geef je planten daarom voldoende water.
Kies je voor een stek op water, neem dan een glazen vaasje met lauwwarm water, waarbij je de stengel en luchtwortel onder water zet (nooit het blad). Het kan een paar weken duren, maar als je grondwortels ziet verschijnen en deze zijn minimaal 5 cm lang, dan is het tijd om hem in de aarde te zetten.
Staat je stek in het water? Zorg ervoor dat je stek niet te groot is en te veel bladeren heeft. Een deel van de energie van de plant gaat naar het maken van nieuwe wortels. Wanneer je stekje er alles aan moet doen om z'n bladeren in stand te houden, gaat dat ook de wortelgroei tegen.
Ze wortelen sneller met veel zonlicht , maar vermijd ze in direct zonlicht te zetten. Temperatuur is ook belangrijk, hoe warmer hoe beter om dingen te versnellen. Voor stekken die waardevoller of moeilijker zijn, zal het toevoegen van een kleine aquariumpomp om het water van zuurstof te voorzien veel helpen. Wortels hebben de extra zuurstof nodig om goed te groeien.
Nee - hoewel kruidachtige stekken minder snel rotten, wortelen ze ook sneller dan houtachtige planten omdat ze minder lignine in hun stengels hebben. Geef ze geen tijd om uit te drogen .
Zodra er een gezond wortelstelsel is ontstaan, verpot u de plant in aarde en geeft u hem voldoende licht om op te groeien . Nadat hij is geacclimatiseerd aan potleven, knijpt u de toppen van uw stekken eruit om vertakking te stimuleren. Behandel uw plant na het knijpen met een zeer lichte bemesting met meststof.
We houden onze stekken graag onder de 10 cm (4 inch), waarbij 5-7 cm (2-3 inch) de voorkeur heeft. Het probleem is dat als de stek te lang is, de plant eerder verwelkt en stress krijgt . Als de stek verwelkt, is de kans veel groter dat hij mislukt en geen wortels vormt.
Het zaad kiemt langzaam (ongeveer 3 weken tot soms wel een maand). Je kunt wortelzaad wel een paar dagen voorweken in vochtig zand; ze kiemt dan iets eerder. Je kunt wat makkelijker dun zaaien als je het worteltjeszaad vermengt met wat zand.
Wortels zijn tweejarig en produceren na twee jaar zaad, maar de moeite is de moeite waard.
Grote hoeveelheden zaad kunnen worden geoogst door de hele stengel af te snijden als de schermen beginnen te drogen . De zaadproductie van wortelen (Daucus carota) duurt twee jaar. Wortels vormen zich in het eerste jaar en hebben daarna een koude periode nodig (minimaal 10 weken met temperaturen onder de 15 °C) om de bloei en zaadproductie te stimuleren.