In veel culturen, van China tot Rome, is het ei al duizenden jaren een symbool van wedergeboorte en leven. Zo ook bij de oude Perzen. Zij beschilderden al in 600 v. Chr.
Het klopt dat het paasei oorspronkelijk niets te maken heeft met het christelijke paasfeest. De paaseieren waren al ver voor het christendom in beeld. Destijds werden er eieren in de akkers gestopt om zo, volgens hen, de grond vruchtbaar te maken.
De eerste chocolade paaseieren werden gemaakt in Frankrijk, in de 18de eeuw, en waren uitgeblazen kippeneieren die gevuld werden met chocolade.
Oorsprong. De term Pasen heeft zijn oorsprong in het joodse Pesach, de joodse viering van de uittocht uit Egypte. Tijdens het Eerste Concilie van Nicea (325) zijn de data van beide feesten officieel ontkoppeld.
Het verhaal van de paashaas zou zijn oorsprong vinden bij de Teutonen: een Germaanse stam die in de laatste eeuw voor Christus van het wereldtoneel verdween. De stam hield er diverse mythes op na, waaronder verhalen omtrent de godin Ostara.
Eieren zijn een symbool van vruchtbaarheid
In veel (voorchristelijke) religies waren eieren al een symbool van vruchtbaarheid en van nieuw leven (hetzelfde geldt voor de (paas)haas). Het ei kan ook symbool staan voor de wederopstanding van Christus. Het christelijke Pasen zou vermengd zijn met oudere lentegebruiken.
Een van de verhalen over de paashaas, vindt zijn oorsprong in de Middeleeuwen in Duitsland. De mensen geloofden destijds namelijk dat de haas een aardse verschijningsvorm was van de godin Eastra. Zij is de godin van de lente en van de vruchtbaarheid. Na verloop van tijd werd de haas gelinkt met Pasen en eieren.
Het Paasfeest is onlosmakelijk verbonden met een Joods lentefeest, de Pesach. Hierbij herdenken Joden de uittocht uit Egypte en daarmee de bevrijding van de slavernij. Dit is beschreven in het Bijbelboek Exodus. Volgens de Joodse traditie worden de grote daden van God aan het volk van Israël herdacht.
Achter eerste en tweede paasdag schuilt een symbolische betekenis. De wederopstanding van Christus bewijst dat God vergevingsgezind is. Nadat Jezus gestraft was, wordt hij toch weer tot leven gewekt. En het is volgens christenen het ultieme teken dat God met dit wonder de dood overwon.
Maar Pasen is van oorsprong een christelijk feest. Christenen beëindigen hun veertigdagentijd met Pasen en herdenken de kruisiging en wederopstanding van Jezus Christus. De rol van Jezus en het christelijk geloof wordt in onze maatschappij steeds kleiner.
Een paasei is een versierd ei of chocolade-ei, dat op sommige plaatsen met Pasen wordt verstopt voor kinderen die de eieren nadien mogen zoeken. Het verstoppen stamt uit de Germaanse traditie om eieren, als symbool van vruchtbaarheid, in akkers te begraven zodat deze akkers op hun beurt vruchtbaar zouden worden.
Met Pasen herdenken christenen dat Jezus na zijn kruisiging opstond uit de dood, een belangrijke gebeurtenis binnen het christendom. Met Jezus' wederopstanding ging namelijk een Bijbelse profetie in vervulling: Jezus Christus, of de Messias, herrees en zou daarmee eeuwig leven schenken aan eenieder die in hem gelooft.
Toch lijken de paashaas en zijn ei Jezus van de troon te hebben gestoten als hét symbool van Pasen. De herrijzenis van Jezus en de paashaas die eieren verstopt, lijken twee totaal verschillende verhaallijnen. De een diepreligieus geworteld, de ander heidens en commercieel.
Vanuit de Germaanse traditie werden eieren in akkers begraven, zodat deze vruchtbaar zouden worden. Hier komt de traditie van eieren verstoppen vandaan. De eieren die je tijdens de vastentijd niet mocht eten, werden beschilderd en verstopt. Op de zondag van Pasen ging je naar de eieren op zoek.
In de Duitse folklore was het konijn verbonden met het christelijke idee achter Pasen: het eeuwige leven. Waarom? Omdat konijnen werden geboren met hun ogen open en daardoor geloofden mensen dat ze altijd “wakker” waren geweest.
Pasen is van oorsprong een heidens feest. Een feest van de heidense godin van licht en lente: Eastre (of Ostara). Op de zondag na de eerste volle maan werd de vernieuwing van het leven gevierd. Pasen was vroeger ook een seizoensgebonden landbouwfeest.
Het viert de opstanding van Jezus Christus, die volgens de Bijbel na zijn kruisiging op de derde dag opstond uit de dood. Dit gebeurde op de eerste Paasdag, en sindsdien is Pasen een belangrijke feestdag voor christenen, maar ook veel niet-gelovigen vieren het feest mee.
Witte Donderdag is de donderdag vóór Pasen. Herdacht wordt het pesachmaal dat Jezus aan de vooravond van zijn kruisdood met zijn leerlingen hield. Tijdens dit Laatste Avondmaal stelde Jezus de Eucharistie en het Priesterschap in. Witte Donderdag is in het katholieke Paasfeest een belangrijke dag.
Tweede Paasdag is op die manier al sinds 1618 vanuit de kerk erkend als christelijke feestdag, maar het duurde nog enkele eeuwen voordat dit ook in de wet werd geregeld. Bij het ontstaan van het koninkrijk der Nederlanden in 1815 werd in de Zondagswet vastgesteld dat Paasmaandag een officiële feestdag werd.
"Het is een soort combinatie van voor-christelijke vruchtbaarheidssymbolen en Germaanse verhalen. We vieren met Pasen dat Jezus uit de dood is opgestaan en wat is nou een mooier symbool van nieuw leven dan een ei?" We eten natuurlijk niet alleen eieren, we verstoppen ze ook.
Zonder licht en zonnestralen zou op aarde geen leven en vegetatie mogelijk zijn. Geel verbinden wij met lente, voorjaarszon en nieuw leven. Kuikentjes zijn geel omdat ze dezelfde kleur hebben als de dooier die hen in het ei tot voedsel heeft gediend. Geel is een paaskleur bij uitstek.
Net als in Nederland wordt in Duitsland Pasen (Ostern in het Duits) gevierd. Dit wordt ook in Duitsland altijd gevierd op een zondag en een maandag. In 2023 valt Pasen op 9 en 10 april, in 2024 op 31 maart en 1 april. Paaszondag en -maandag zijn in Duitsland vrije dagen, waarop winkels gesloten zijn.
We vieren dat Jezus na de kruisiging uit de dood is opgestaan. Maar waarom vieren we dat met een eitje? Gek genoeg is het eitje een symbool voor Jezus. Het kuiken dat in het ei zou kunnen zitten stond symbool voor Jezus die uit het graf kwam.
Het ei is bijna overal ter wereld symbool van nieuw beginnend leven, het teken ook van verandering (van ei naar kuiken) en van de opstanding ( door de schaal heen breken) en is dus een uitgelezen symbool voor Pasen. Het ei symboliseert de kiem van hoop op een nieuw leven .
Zo zou de Germaanse godin Ostara een kip hebben gehad die haar eigen eieren verborg. Zij veranderde haar kip in een haas en liet deze haas haar eigen eieren weer zoeken. Een beetje het omgekeerde van wat de paashaas nu bij ons doet!