Een mild tekort aan kalium geeft weinig klachten. Bij een meer ernstig tekort kan je last hebben van vermoeidheid, spierzwakte, obstipatie, vaak plassen of verlies van eetlust. Ernstig kaliumtekort kan tot hartritmestoornissen leiden.
Een kalium waarde tussen de 3 en 3,5 mmol/L wordt beschouwd als een mild kalium tekort. Alles lager dan 3 mmol/L wordt gezien als een ernstig tekort. Een kalium waarde van minder dan 2,5 mmol/l kan potentieel levensbedreigend zijn.
Kalium heeft een gunstig effect op de bloeddruk, omdat het het bloeddrukverhogende effect van natrium tegenwerkt. Daarnaast spelen natrium en kalium een rol in de geleiding van zenuwprikkels en het samentrekken van spieren. Kalium zit bijvoorbeeld in zuivel, vlees, groente en fruit.
Klachten bij laag kaliumgehalte
Bij een milde hypokaliëmie (lage concentratie kalium in het bloed) hoef je niet altijd klachten te hebben. Tekenen zijn vermoeidheid en spierzwakte. Ook kunnen hartritmestoornissen, krampen, spierpijn en buikklachten (obstipatie, misselijkheid) voorkomen.
Je kan een kaliumtekort eenvoudig aanpakken door gezond en gevarieerd te eten. Daarbij zijn groenten, fruit en volkorenproducten een absolute must. Zo zijn bijvoorbeeld zalm, biefstuk, banaan en broccoli rijk aan kalium.
Kalium zit vooral in groente, fruit, aardappelen, vlees, vis, noten en ook in melkproducten en brood. Een kaliumtekort kan ontstaan na hevig braken, ernstige diarree en door het gebruik van plaspillen.
Zo kan je kiezen voor bruine rauwe hazelnoten, blanke rauwe hazelnoten en blanke geroosterde hazelnoten. Hazelnoten bevatten per 100 gram 650 mg kalium. Ze zijn uitstekend te consumeren als snack, maar ze kunnen ook eenvoudig door verschillende gerechten worden verwerkt.
Een hoog kalium kan tot hartklachten leiden (hartritmestoornissen), kan spierkramp veroorzaken en als het kalium in uw bloed veel te hoog wordt, is er zelfs kans op een hartstilstand. Kalium komt in bijna alle voedingsmiddelen voor.
De banaan bevat in vergelijking met ander fruit weinig vitamine C, maar veel voedingsvezel, kalium en zetmeel. Van de populairste fruitsoorten in Nederland is banaan de calorierijkste. Bij het rijpen van de banaan wordt zetmeel omgezet in suikers. Een rijpere banaan smaakt daarom zoeter dan een groene banaan.
Vers en gedroogd fruit zoals vijgen, dadels, rozijnen, abrikozen en pruimen. Vlees, vis, kip, gevogelte, peulvruchten zoals zwarte bonen of linzen. Noten en pinda's, melk(producten), vruchtensap, tomaten- en groentesap, tomatenpuree, koffie, cacao en chocoladeproducten.
Kaliumrijke fruitsoorten zijn: suikermeloen, banaan, kersen, avocado, kiwi, abrikozen en rode bessen. Eet hier dus een kleinere portie van. Ook gedroogd fruit is erg kaliumrijk. Eén glas vruchtensap bevat evenveel kalium als één stuk fruit.
De opname van kalium verschilt per persoon, maar bedraagt in ons land 50 tot 125 mmol per dag en is voornamelijk afhankelijk van het dieet. Vlees, fruit en vooral aardappelen bevatten veel kalium. Alleen in extreme gevallen, zoals bij anorexia nervosa, kan de opname tot minder dan 30 mmol per dag dalen.
Als je te weinig kalium in je bloed hebt, verlies je misschien te veel kalium. Mogelijke oorzaken zijn: het gebruik van bepaalde geneesmiddelen, zoals plaspillen (diuretica), laxeermiddelen of luchtwegverwijders. Bij de huisarts wordt bij 10 tot 40% van de mensen die plaspillen nemen een tekort vastgesteld.
Slappe spieren, spierpijn of kramp kan ook door een kaliumtekort komen. Kalium speelt een rol bij spiersamentrekkingen, dus wanneer je kalium waarden laag zijn, kan het zijn dat je spieren in een kramp schieten, of zelfs een spasme veroorzaken.
Overmatig gebruik van kalium tabletten of te veel alcohol kan ook zorgen voor een te hoog kalium. Dit laatste gebeurt doordat alcohol zorgt voor spierafbraak. De spier bevat kalium, maar doordat deze beschadigd raakt, komt kalium vrij en belandt in de bloedbaan. Hierdoor ontstaat een te hoog kalium.
Een teveel aan kalium herken je aan de volgende symptomen: Spierzwakte. Hartritmestoornis (te zien op een elektrocardiogram, een hartfilmpje) Bij ernstige hyperkaliëmie (meer dan 7,5 mmol/liter) kunnen er gevaarlijke hartritmestoornissen ontstaan die mogelijk tot een hartstilstand kunnen leiden.
Kalium is gunstig voor de bloeddruk, het hartritme en een goede spierfunctie. Kalium bepaalt mede de zuurgraad in het lichaam en mobiliseert glycogeen uit de lever. Een kaliumrijk dieet ondersteunt een gezonde nierfunctie.
Kaas bevat geen kalium. Vlees(waren), kip, gevogelte en vis.
Belangrijke bronnen van kalium zijn: aardappelen, groente, fruit, melk(producten), koffie, cacao (chocolade), peulvruchten en noten. Producten die hiervan gemaakt zijn zoals chips, frites, vruchtensappen en amandelspijs bevatten ook veel kalium.
De normaalwaarde van kalium in het bloed ligt tussen de 3,5 en 5,1 millimol per liter. Via een bloedtest kan achterhaald worden of er sprake is van een tekort of een teveel aan kalium.
Kalium is nodig voor de samentrekking van de spiervezels en voor een goede geleiding van zenuwprikkels. Ook heeft het samen met natrium een belangrijke functie bij het regelen van uw bloeddruk. Kalium komt in vrijwel alle voedingsmiddelen voor. Een gemiddelde Nederlandse voeding bevat zo rond de 4000 mg kalium per dag.
Meestal merk je niet dat je een tekort aan kalium hebt. Mensen met een ernstig tekort aan kalium hebben last van de volgende symptomen: Vermoeidheid. Verminderde eetlust.
Hoe herken ik Teveel kalium in het bloed (hyperkaliëmie)?
Spierverlamming of spierzwakte, zoals slappe benen of armen. Uw hart klopt anders dan normaal (hartritmestoornis).