Vleeswaren zijn de ongezondste keuze Daarnaast is bijvoorbeeld leverworst rijk aan vitamine A. Maar juist die worsten zijn ongezond. Neem de veel gegeten kookworst (Gelderse worst), in 100 gram zit gemiddeld 28 gram vet, waarvan 10 gram ongezond verzadigd vet is.
Maar niets is minder waar. Vruchtenhagel blijkt namelijk het ongezondste zoete beleg op brood te zijn. In 15 gram vruchtenhagel zit namelijk 14,7 gram suiker en 59 kcal. Omgerekend is dat ongeveer 3,5 suikerklontje dat je op je boterham strooit.
Team fruithagelslag
Maar volgens de Consumentenbond is vruchtenhagel niets meer dan suiker met wat vruchtensap. In het beleg zit dan ook meer dan 14 gram suiker per portie. Eén voordeel: er zit geen verzadigd vet in. In allebei de soorten hagelslag zitten eigenlijk geen goede voedingsstoffen, zoals vezels.
Confituur haalt het doorgaans wel van ander zoet broodbeleg, aangezien het minder calorieën en helemaal geen vet bevat. Ter vergelijking: 15 gram confituur bevat gemiddeld 35 kcal. 15 gram chocopasta 85 kcal.
Ondanks de varianten zonder suiker, zoals veel soorten pindakaas, zijn deze belegsoorten niet gezonder. Ze bevatten veel (verzadigde) vetten. In sommige diëten worden appelstroop en vruchtenhagel gezien als 'gezonder' broodbeleg. Maar niets is minder waar.
In chocopasta zit veel suiker en verzadigd vet. Daarom staat het niet in de Schijf van Vijf. 100% pindakaas, dus pindakaas waar geen zout of suiker aan is toegevoegd, staat wel in de Schijf van Vijf. Ongezouten noten en pinda's zijn goed voor je hart en bloedvaten.
Een ei bevat 1,5 gram verzadigd vet en daarnaast ruim 3 gram onverzadigd vet. Een plak kaas (25 gram) bevat 5 gram vet, waarvan 3,5 gram verzadigd vet en 1,5 gram onverzadigd vet. Wat hier aan opvalt is de verhouding tussen verzadigde – en onverzadigde vetten.
Hoe gezond is appelstroop? Niet ongezond, maar ook weer niet zo gezond. Appelstroop bevat namelijk 52% suiker. Ruim de helft dus en iets minder dan jam (daar zit gemiddeld zo'n 60% suiker in).
Als je een hele dag alleen maar tosti's (witbrood) zou eten, zou je de meeste voedingsstoffen binnenkrijgen, en zou je alleen een laag vitamine C-gehalte hebben en een beetje een laag vitamine B6-, magnesium- en ijzergehalte . Maak de sandwich met volkorenbrood en dan heb je alleen een laag vitamine C- en vitamine B6-gehalte.
Wat zijn de gezondste kazen? De gezondste kaassoorten zijn 10+, 20+ of 30+ kazen met niet te veel zout (minder dan 2 gram zout per 100 gram kaas). Verder ook magere plattekaas, verse kaas, halfvolle plattekaas, cottagecheese, volle plattekaas, magere smeerkaas, ricotta, mozzarella en zachte, verse geitenkaas.
Gemiddeld eten we namelijk zo'n 134 gram brood per dag. Dat staat gelijk aan 3,5 tot 4 sneetjes. Maar als je kijkt naar onderstaande tabel van het Voedingscentrum ligt dat toch echt op de ondergrens van het advies. Volwassen mannen hebben namelijk zo'n 6 tot 8 sneetjes brood per dag nodig en vrouwen zo'n 4 tot 5.
Vis zoals zalm, makreel, forel, tonijn of haring. Groente en fruit, zoals tomaat, komkommer, paprika, radijs, rucola, gebakken champignons, gegrilde courgette, avocado, banaan, appel, peer, vijgen en aardbei.
Daarom is mijn advies om te kiezen voor broodbeleg met veel vezels. Zoals hummus en pindakaas. Onverzadigde vetten. Deze vetten helpen om je cholesterol op een gezond peil te houden en verkleinen de kans op hart- en vaatziektes.
Bij voorkeur zoet in zijn puurste vorm – denk aan bananen, aardbeien en kiwi's . Of notenpasta op basis van 100% noten. Ter afwisseling: confituur, stroop of honing. Dat is beter dan bijvoorbeeld choco en speculaas¬pasta die een stevige portie suiker én (verzadigd) vet bevatten.
Elke dag een handje noten
Vraag jij je af waarom 100% pindakaas eigenlijk een gezonde keuze is? Het eten van pinda's en andere ongezouten noten verlaagt het LDL-cholesterol en verkleint de kans op hartziekten. Dit komt waarschijnlijk doordat er veel onverzadigd vet in noten zit.
Gelukkig kun je ook 100% pindakaas kopen. Deze variant staat ook wel bekend als de gezonde pindakaas. 100% pindakaas bestaat volledig uit pinda's en hieraan wordt geen suiker en/of zout toegevoegd. Daarom is 100% pindakaas een gezonde keuze.
Wil je écht gezonde chocolade eten? Kies dan voor een reep met meer dan 70% cacao. De beste antioxidanten krijg je namelijk binnen vanaf 85 procent, maar als dat te bitter voor je is, zijn 60 en 70 procent een prima alternatief.
Kortom: volkoren-, bruin- en meergranenbrood zijn een prima basis als je op je gewicht wilt letten. Niet het brood is de dikmaker maar het beleg. Het is dan ook verstandig hierop te letten en niet te dik te beleggen. Ook maakt het natuurlijk uit wélk broodbeleg je kiest!
Waldkornbrood is een meergranenbrood en staat erom bekend om nog donkerder te zijn dan volkorenbrood. Meergranenbrood kan gemaakt zijn van volkorenmeel of bloem (of een mix), maar bevat ook andere graansoorten zoals gerst, mais, spelt, rijst en boekweit.
Volkoren: de gezondste keuze.
Schimmelkazen zoals brie en camembert zijn bij de productie bewerkt met schimmelsporen, waardoor ze hun karakteristieke sterke smaak krijgen. Geen zorgen, de schimmels zelf zijn niet ongezond (tenzij je er natuurlijk allergisch voor bent). Maar helaas zijn deze kaassoorten toch geen al te beste keuze.
Neem voldoende eiwit
Ook eiwitrijk voedsel, zoals vlees, vis, kip, eieren, noten en kwark, werken prima om u een vol gevoel te geven. Het kost uw lichaam namelijk meer tijd om eiwitten te verteren dan bijvoorbeeld suikers. Zo doet u dat: zorg bij iedere maaltijd voor een eiwitbron.
Tips voor een 'gezonder' belegd broodje:
ham + kaas, rauwe ham + mozzarella, kaas + ei, smeerkaas + zalm). Beperk vetrijke belegsoorten zoals vette vleeswaren en kazen (bv. salami, paté of roomkazen) en salades op basis van mayonaise (bv. kip curry, zalmsalade, martino).